Thống Kê
Hiện có 2 người đang truy cập Diễn Đàn, gồm: 0 Thành viên, 0 Thành viên ẩn danh và 2 Khách viếng thăm Không
Số người truy cập cùng lúc nhiều nhất là 104 người, vào ngày Sun Jan 07, 2018 11:04 pm
Latest topics
Top posting users this week
No user |
Top posting users this month
No user |
Top posters
phannguyenquoctu (7587) | ||||
TLT (2017) | ||||
letansi (1008) | ||||
le huu sang (320) | ||||
lamkhoikhoi (299) | ||||
pthoang (257) | ||||
luck (220) | ||||
sóng cát trùng dương (209) | ||||
hatinhve (181) | ||||
Admin (156) |
Most Viewed Topics
từ Hán Việt
TRƯỜNG THPT SỐ 1 TƯ NGHĨA - HỘI CỰU HỌC SINH 87TƯNGHĨA :: NGHIÊN CỨU - VĂN CHƯƠNG CHỮ NGHĨA - VĂN HÓA - THỂ THAO -ÂM NHẠC - ĐIỆN ẢNH -... :: VĂN CHƯƠNG - CHỮ NGHĨA :: Chữ nghĩa
Trang 1 trong tổng số 1 trang
từ Hán Việt
Vài ý kiến nhỏ về sử dụng từ Hán Việt
Cập nhật lúc 17:19, Thứ Tư, 29/05/2013 (GMT+7)
Cập nhật lúc 17:19, Thứ Tư, 29/05/2013 (GMT+7)
Trong sinh hoạt và trong các loại văn bản ta tiếp cận hằng ngày, nhận thấy từ Hán Việt chiếm một số lượng rất lớn. Tuy nhiên, nếu chúng ta không thận trọng hay thiếu nghiêm túc trong giao tiếp vẫn có thể mắc những lỗi đáng tiếc!
* Xin đơn cử ở một chương trình Ai là triệu phú do VTV3 phát sóng vào tuần thứ 2 tháng 5.2013, trong đó “sân chơi” có đưa ra một câu hỏi: Từ “câu” trong “Bóng câu qua cửa sổ” chỉ loài vật nào? Đáp án lựa chọn: bồ câu, ngựa, chim cắt, lừa. Người chơi trong một phút lưỡng lự bèn chọn sự giúp đỡ là hỏi khán giả trong trường quay. Kết quả 61% chọn A (chắc có lẽ số đông chọn bồ câu là vì có từ câu!)... Nhưng người chơi không chọn theo số đông và xin trợ giúp 50/50. Lập tức tín hiệu bỏ đi 2 phương án và chỉ còn ngựa với lừa. Tuy nhiên, người chơi vẫn còn phân vân nên xin trợ giúp tiếp tư vấn tại chỗ. KG.1, chọn ngựa. Người chơi hỏi: Vì sao bạn chọn ngựa? Trả lời: linh cảm của mình là 80% vì ngựa chạy nhanh hơn lừa. KG. 2, cũng chọn ngựa vì cho rằng Bóng câu qua cửa sổ giống như nói khoảnh khắc thời gian qua rất là nhanh. KG.3, một vị cao tuổi hơn cũng chọn ngựa vì cũng đồng ý với bạn trước vì ngựa chạy nhanh hơn lừa... Cuối cùng người chơi chọn ngựa. Kết quả, người chơi được điểm và người dẫn chương trình giải thích thêm: Câu là từ cổ chỉ ngựa và nêu một câu thơ trong Truyện Kiều: Vó câu khấp khểnh bánh xe gập ghềnh... Tuy nhiên, vấn đề cần làm rõ ở đây là Câu không phải là từ cổ mà là một từ Hán Việt. Câu trong các Từ điển Hán Việt của Thiều Chửu, Đào Duy Anh, Nguyễn Tôn Nhan... đều dẫn giải: Ngựa 2 tuổi gọi là câu. Phàm ngựa còn non còn khoẻ đều gọi là câu cả. Ta còn nghe Câu khích là ngựa non chạy qua khe cửa, ví như thời gian qua rất mau.
* Báo Thanh Niên ra ngày thứ Năm 16.5.2013 rút tít: Yamaha VN triệu hồi 83.000 xe nozza vì nguy cơ cháy nổ. Sao lại dùng từ triệu hồi mà không dùng từ thu hồi. Từ điển Tiếng Việt của nhóm Hoàng Phê giải thích: Triệu hồi: ra lệnh gọi về (thường nói về đại diện ngoại giao). Ví dụ: Triệu hồi đại sứ. Còn giải nghĩa theo lối chiết tự: Triệu là vẫy gọi tới. Trong Sở từ: Dùng tay vẫy gọi tới là chiêu, dùng tiếng gọi tới là triệu (Dĩ thủ viết Chiêu, dĩ ngôn viết Triệu). Ta cũng có Triệu tập: gọi tới, mời tới tập trung; Triệu hồi: gọi về. Còn từ Thu nghĩa là thu về, thu vén. Ta sẽ thu vén để làm (Ngã kỳ thu chi). Vậy thu hồi nghĩa là thu về lại, lấy lại cái trước đó đã đưa ra, đã cấp phát... Tóm lại, cần sửa lại tít : Yamaha VN thu hồi 83.000 xe nozza vì nguy cơ cháy nổ.
* Nhân đọc Giăng lưới bắt chim của Nguyễn Huy Thiệp, GS. Hoàng Ngọc Hiến công nhận tập tiểu luận và phê bình của Nguyễn Huy Thiệp là cuốn sách kịp thời, có thể xem đây là sự kiện văn học quan trọng. Và ông còn cho rằng, đấy là việc làm sáng giá nhất của Hội Nhà văn Việt Nam từ đổi mới đến nay khi cho xuất bản tập sách này. Tuy nhiên, theo GS. Hoàng Ngọc Hiến, Nguyễn Huy Thiệp cũng nhầm lẫn một vài từ. “Trang 59 tập tiểu luận có câu: “Sau khi quan sát, nhà văn ngẫm nghĩ để xử lý những lời nói dối và những lời nói thật, xử lý những hành động bất nhẫn và những cử chỉ cao thượng...”. Trong câu văn này “bất nhẫn” có nghĩa xấu, hẳn là tác giả dùng từ ngữ này như đồng nghĩa với từ “tàn nhẫn”, “nhẫn tâm”. Tôi chưa bao giờ dùng từ này trong những bài viết của mình, nghe nó thì mường tượng như có nghĩa là “tàn nhẫn”. Đến khi đọc Mạnh Tử, với vỡ nhẽ hiểu ra rằng “bất nhẫn” là “không nỡ”, là một cử chỉ của lòng nhân” (Bới tìm những mớ “nhố nhăng” và “nhầm lẫn” - Hoàng Ngọc Hiến)...
Tóm lại, trong bán nguyệt san Kiến thức ngày nay số 141 năm 1994 đăng bài Chữ Tây và chữ Hán của GS. Cao Xuân Hạo, đã nhận xét: “Người Pháp sẽ không giỏi tiếng Pháp nếu không biết tiếng La-tinh, người Việt Nam cũng không thể giỏi tiếng Việt nếu không biết chữ Hán, thứ chữ đã từng được dùng để viết hơn 70% số từ của tiếng Việt, những từ mà ngày nay được dùng với một tần suất rất cao”. Thực vậy, để làm giàu tiếng Việt đều có sự đóng góp nhiều loại từ phái sinh. Tất nhiên trong thời kỳ hội nhập phải như thế. Tuy nhiên, từ Hán Việt vẫn phổ biến. Và trong cuộc sống thường ngày đôi lúc chúng ta đối diện với trang giấy và ngòi bút bật lên những con chữ một cách tự nhiên (như thể mạch ý đang chảy cần phải trút cho bằng hết). Chính vì thế sự “hồn nhiên” nhất định của con chữ ấy mà trên trang báo trang văn người viết mới “vô tình” mắc những lỗi đôi khi về ngẫm ngợi cảm thấy không hài lòng. Trên đây chỉ là vài ý kiến nhỏ người viết tự mày mò trong đời sống hoặc kiếm tìm trên các phương tiện thông tin đại chúng và ắt hẳn nhiều bạn cũng có những phát hiện tương tự như thế. Người viết rất mong bạn đọc góp thêm ý kiến để việc sử dụng tiếng Việt đạt hiệu quả hơn.
* Xin đơn cử ở một chương trình Ai là triệu phú do VTV3 phát sóng vào tuần thứ 2 tháng 5.2013, trong đó “sân chơi” có đưa ra một câu hỏi: Từ “câu” trong “Bóng câu qua cửa sổ” chỉ loài vật nào? Đáp án lựa chọn: bồ câu, ngựa, chim cắt, lừa. Người chơi trong một phút lưỡng lự bèn chọn sự giúp đỡ là hỏi khán giả trong trường quay. Kết quả 61% chọn A (chắc có lẽ số đông chọn bồ câu là vì có từ câu!)... Nhưng người chơi không chọn theo số đông và xin trợ giúp 50/50. Lập tức tín hiệu bỏ đi 2 phương án và chỉ còn ngựa với lừa. Tuy nhiên, người chơi vẫn còn phân vân nên xin trợ giúp tiếp tư vấn tại chỗ. KG.1, chọn ngựa. Người chơi hỏi: Vì sao bạn chọn ngựa? Trả lời: linh cảm của mình là 80% vì ngựa chạy nhanh hơn lừa. KG. 2, cũng chọn ngựa vì cho rằng Bóng câu qua cửa sổ giống như nói khoảnh khắc thời gian qua rất là nhanh. KG.3, một vị cao tuổi hơn cũng chọn ngựa vì cũng đồng ý với bạn trước vì ngựa chạy nhanh hơn lừa... Cuối cùng người chơi chọn ngựa. Kết quả, người chơi được điểm và người dẫn chương trình giải thích thêm: Câu là từ cổ chỉ ngựa và nêu một câu thơ trong Truyện Kiều: Vó câu khấp khểnh bánh xe gập ghềnh... Tuy nhiên, vấn đề cần làm rõ ở đây là Câu không phải là từ cổ mà là một từ Hán Việt. Câu trong các Từ điển Hán Việt của Thiều Chửu, Đào Duy Anh, Nguyễn Tôn Nhan... đều dẫn giải: Ngựa 2 tuổi gọi là câu. Phàm ngựa còn non còn khoẻ đều gọi là câu cả. Ta còn nghe Câu khích là ngựa non chạy qua khe cửa, ví như thời gian qua rất mau.
* Báo Thanh Niên ra ngày thứ Năm 16.5.2013 rút tít: Yamaha VN triệu hồi 83.000 xe nozza vì nguy cơ cháy nổ. Sao lại dùng từ triệu hồi mà không dùng từ thu hồi. Từ điển Tiếng Việt của nhóm Hoàng Phê giải thích: Triệu hồi: ra lệnh gọi về (thường nói về đại diện ngoại giao). Ví dụ: Triệu hồi đại sứ. Còn giải nghĩa theo lối chiết tự: Triệu là vẫy gọi tới. Trong Sở từ: Dùng tay vẫy gọi tới là chiêu, dùng tiếng gọi tới là triệu (Dĩ thủ viết Chiêu, dĩ ngôn viết Triệu). Ta cũng có Triệu tập: gọi tới, mời tới tập trung; Triệu hồi: gọi về. Còn từ Thu nghĩa là thu về, thu vén. Ta sẽ thu vén để làm (Ngã kỳ thu chi). Vậy thu hồi nghĩa là thu về lại, lấy lại cái trước đó đã đưa ra, đã cấp phát... Tóm lại, cần sửa lại tít : Yamaha VN thu hồi 83.000 xe nozza vì nguy cơ cháy nổ.
* Nhân đọc Giăng lưới bắt chim của Nguyễn Huy Thiệp, GS. Hoàng Ngọc Hiến công nhận tập tiểu luận và phê bình của Nguyễn Huy Thiệp là cuốn sách kịp thời, có thể xem đây là sự kiện văn học quan trọng. Và ông còn cho rằng, đấy là việc làm sáng giá nhất của Hội Nhà văn Việt Nam từ đổi mới đến nay khi cho xuất bản tập sách này. Tuy nhiên, theo GS. Hoàng Ngọc Hiến, Nguyễn Huy Thiệp cũng nhầm lẫn một vài từ. “Trang 59 tập tiểu luận có câu: “Sau khi quan sát, nhà văn ngẫm nghĩ để xử lý những lời nói dối và những lời nói thật, xử lý những hành động bất nhẫn và những cử chỉ cao thượng...”. Trong câu văn này “bất nhẫn” có nghĩa xấu, hẳn là tác giả dùng từ ngữ này như đồng nghĩa với từ “tàn nhẫn”, “nhẫn tâm”. Tôi chưa bao giờ dùng từ này trong những bài viết của mình, nghe nó thì mường tượng như có nghĩa là “tàn nhẫn”. Đến khi đọc Mạnh Tử, với vỡ nhẽ hiểu ra rằng “bất nhẫn” là “không nỡ”, là một cử chỉ của lòng nhân” (Bới tìm những mớ “nhố nhăng” và “nhầm lẫn” - Hoàng Ngọc Hiến)...
Tóm lại, trong bán nguyệt san Kiến thức ngày nay số 141 năm 1994 đăng bài Chữ Tây và chữ Hán của GS. Cao Xuân Hạo, đã nhận xét: “Người Pháp sẽ không giỏi tiếng Pháp nếu không biết tiếng La-tinh, người Việt Nam cũng không thể giỏi tiếng Việt nếu không biết chữ Hán, thứ chữ đã từng được dùng để viết hơn 70% số từ của tiếng Việt, những từ mà ngày nay được dùng với một tần suất rất cao”. Thực vậy, để làm giàu tiếng Việt đều có sự đóng góp nhiều loại từ phái sinh. Tất nhiên trong thời kỳ hội nhập phải như thế. Tuy nhiên, từ Hán Việt vẫn phổ biến. Và trong cuộc sống thường ngày đôi lúc chúng ta đối diện với trang giấy và ngòi bút bật lên những con chữ một cách tự nhiên (như thể mạch ý đang chảy cần phải trút cho bằng hết). Chính vì thế sự “hồn nhiên” nhất định của con chữ ấy mà trên trang báo trang văn người viết mới “vô tình” mắc những lỗi đôi khi về ngẫm ngợi cảm thấy không hài lòng. Trên đây chỉ là vài ý kiến nhỏ người viết tự mày mò trong đời sống hoặc kiếm tìm trên các phương tiện thông tin đại chúng và ắt hẳn nhiều bạn cũng có những phát hiện tương tự như thế. Người viết rất mong bạn đọc góp thêm ý kiến để việc sử dụng tiếng Việt đạt hiệu quả hơn.
ĐÌNH QUÂN
phannguyenquoctu- Tổng số bài gửi : 7587
Join date : 25/10/2010
Age : 56
Đến từ : Sài Gòn
Re: từ Hán Việt
Bộ 61 心 tâm [3, 7] U+5FD8
忘 vong
wàng, wáng
[*](Động) Quên. ◎Như: phế tẩm vong thực 廢寢忘食 bỏ ngủ quên ăn. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: Nhật trường ẩn kỉ vong ngôn xứ 日長隱几忘言處 (Đề Trình xử sĩ Vân oa đồ 題程處士雲窩圖) Ngày dài tựa ghế, quên nói năng.
[*](Động) Mất. § Cũng như vong 亡, thất 失. ◇Hán Thư 漢書: Thần văn Tử Tư tận trung nhi vong kì hiệu 臣聞子胥盡忠而忘其號 (Vũ Ngũ Tử truyện 武五子傳) Thần nghe nói Tử Tư tận trung mà mất danh hiệu của mình.
[*](Động) Bỏ sót, bỏ rơi. ◇Hậu Hán Thư 後漢書: Bần tiện chi tri bất khả vong 貧賤之知不可忘(Tống Hoằng truyện 宋弘傳) Bạn biết nhau thuở nghèo hèn không thể bỏ quên.
[/list]
1. [鷗鷺忘機] âu lộ vong cơ 2. [廢寢忘餐] phế tẩm vong xan 3. [忘年] vong niên
忘 vong
wàng, wáng
[*](Động) Quên. ◎Như: phế tẩm vong thực 廢寢忘食 bỏ ngủ quên ăn. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: Nhật trường ẩn kỉ vong ngôn xứ 日長隱几忘言處 (Đề Trình xử sĩ Vân oa đồ 題程處士雲窩圖) Ngày dài tựa ghế, quên nói năng.
[*](Động) Mất. § Cũng như vong 亡, thất 失. ◇Hán Thư 漢書: Thần văn Tử Tư tận trung nhi vong kì hiệu 臣聞子胥盡忠而忘其號 (Vũ Ngũ Tử truyện 武五子傳) Thần nghe nói Tử Tư tận trung mà mất danh hiệu của mình.
[*](Động) Bỏ sót, bỏ rơi. ◇Hậu Hán Thư 後漢書: Bần tiện chi tri bất khả vong 貧賤之知不可忘(Tống Hoằng truyện 宋弘傳) Bạn biết nhau thuở nghèo hèn không thể bỏ quên.
[/list]
1. [鷗鷺忘機] âu lộ vong cơ 2. [廢寢忘餐] phế tẩm vong xan 3. [忘年] vong niên
phannguyenquoctu- Tổng số bài gửi : 7587
Join date : 25/10/2010
Age : 56
Đến từ : Sài Gòn
Re: từ Hán Việt
忘年 vong niên
[*]Quên tuổi tác. ◇Trang Tử 莊子: Vong niên vong nghĩa, chấn ư vô cánh, cố ngụ chư vô cánh忘年忘義, 振於無竟, 故寓諸無竟 (Tề vật luận 齊物論) Quên tuổi mình quên thị phi, dừng ở chỗ vô cùng, cho nên gửi mình vào chỗ vô cùng.
[*]Không phân biệt tuổi tác. ◇Ấu học quỳnh lâm 幼學瓊林: Lão ấu tương giao viết vong niên 老幼相交曰忘年 (Bằng hữu tân chủ loại 朋友賓主類) Già trẻ làm bạn với nhau gọi là (bạn bè) "vong niên".
[*]Quên tuổi tác. ◇Trang Tử 莊子: Vong niên vong nghĩa, chấn ư vô cánh, cố ngụ chư vô cánh忘年忘義, 振於無竟, 故寓諸無竟 (Tề vật luận 齊物論) Quên tuổi mình quên thị phi, dừng ở chỗ vô cùng, cho nên gửi mình vào chỗ vô cùng.
[*]Không phân biệt tuổi tác. ◇Ấu học quỳnh lâm 幼學瓊林: Lão ấu tương giao viết vong niên 老幼相交曰忘年 (Bằng hữu tân chủ loại 朋友賓主類) Già trẻ làm bạn với nhau gọi là (bạn bè) "vong niên".
phannguyenquoctu- Tổng số bài gửi : 7587
Join date : 25/10/2010
Age : 56
Đến từ : Sài Gòn
TRƯỜNG THPT SỐ 1 TƯ NGHĨA - HỘI CỰU HỌC SINH 87TƯNGHĨA :: NGHIÊN CỨU - VĂN CHƯƠNG CHỮ NGHĨA - VĂN HÓA - THỂ THAO -ÂM NHẠC - ĐIỆN ẢNH -... :: VĂN CHƯƠNG - CHỮ NGHĨA :: Chữ nghĩa
Trang 1 trong tổng số 1 trang
Permissions in this forum:
Bạn không có quyền trả lời bài viết
|
|
Wed Dec 16, 2020 12:30 am by phannguyenquoctu
» Hình vui
Sat Aug 29, 2020 2:45 pm by phannguyenquoctu
» Các bài Thuốc Nam
Fri Jul 10, 2020 1:50 am by phannguyenquoctu
» Bạn Lê Ngọc Khôi, một chiến binh thầm lặng
Wed Jul 08, 2020 10:06 pm by phannguyenquoctu
» 87SG Một ngày không như mọi ngày
Wed Jun 24, 2020 4:16 pm by phannguyenquoctu
» Chị Tống Minh Hương
Sun Jun 14, 2020 1:49 am by phannguyenquoctu
» Ca dao củ Chuối
Sat Jun 13, 2020 10:24 am by phannguyenquoctu
» 30 năm ra trường
Fri Jun 12, 2020 11:27 am by phannguyenquoctu
» Bạn Phan Tấn Hoàng mãi ở lại trong lòng gia đình, người thân, của 87TuNghia và bạn bè thân hữu
Fri Jun 05, 2020 12:00 am by phannguyenquoctu
» Thầy Trần Thiếu Lượng
Mon Nov 25, 2019 12:51 am by phannguyenquoctu
» Tuyển Tập Những Bài Thơ Chế Vui Về Học Sinh
Tue Sep 10, 2019 10:20 pm by phuongtiuthu
» Truyện cười Việt Nam bá đạo nhất
Fri Aug 30, 2019 10:43 pm by phuongtiuthu
» Cơ cấu tổ chức Hội 87TưNghĩa
Sun Aug 18, 2019 6:46 pm by phannguyenquoctu
» 87SG THÔNG BÁO (05/05/2011)
Sat Aug 17, 2019 11:42 am by phannguyenquoctu
» Giãn tĩnh mạch
Sat Aug 17, 2019 1:18 am by phannguyenquoctu
» Chào mừng Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 2010
Sat Aug 17, 2019 12:24 am by phannguyenquoctu
» Ho tro cho ban Hong Anh
Fri Aug 16, 2019 11:53 pm by phannguyenquoctu
» Những tình khúc vượt thời gian
Tue Jul 02, 2019 2:41 am by phannguyenquoctu
» Những tình khúc vượt thời gian
Tue Jul 02, 2019 2:19 am by phannguyenquoctu
» Phan Nguyễn Quốc Tú
Wed May 08, 2019 12:56 am by phannguyenquoctu
» Võ thuật tổng hợp
Tue Mar 12, 2019 12:23 am by phannguyenquoctu
» Kiến thức Y học tổng hợp
Tue Mar 12, 2019 12:05 am by phannguyenquoctu
» Gõ đầu trẻ
Thu Jan 03, 2019 1:26 pm by phannguyenquoctu
» TỦ SÁCH LÝ SƠN
Thu Jan 03, 2019 12:07 pm by phannguyenquoctu
» Thầy Nguyễn Khoa Phương
Thu Nov 15, 2018 11:41 pm by phannguyenquoctu