Thơ Xuân Diệu

VỘI VÀNG
( Tặng Vũ Đình Liên)

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi .
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi .
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Tôi sung sướng . Nhưng vội vàng một nửa;
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất .
Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt ...
Con gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng buồn vì nỗi phải bay đi ?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa ?

Chẳng bao giờ, ôi, chẳng bao giờ nữa ...
Mau lên đi màu chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi !


LỜI KỸ NỮ
- Xuân Diệu -

Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa
Vội vàng chi trăng sáng quá, khách ơi .
Đêm nay rằm : yến tiệc sáng trên trời;
Khách không ở, lòng em cô độc quá .
Khách ngồi lại cùng em! Đây gối lả .
Tay em đây mời khách ngả đầu say;
Đây rượu nồng . Và hồn của em đây,
Em cung kính đặt dưới chân hoàng tử .
Chớ đạp hồn em! Trăng từ viễn xứ
Đi khoan thai lên ngự đỉnh trời tròn .
Gió theo trăng từ biển thổi qua non;
Buồn theo gió lan xa từng thoáng rợn .
Lòng kỹ nữ cũng sầu như biển lớn
Chớ để riêng em phải gặp lòng em ;
Tay ái ân du khách hãy làm rèm,
Tóc xanh tốt em xin nguyền dệt võng .
Đẩy hộ hồn em triền miên trên sóng ,
Trôi phiêu liêu không vọng bến hay gành ;
Vì mình em không được quấn chân anh,
Tóc không phải những dây tình vướng víu,
Em sợ lắm . Giá băng tràn mọi nẻo .
Trời đầy trăng lạnh lẽo suốt xương da .
Người giai nhân bến đợi dưới cây già,
Tình du khách : thuyền qua không buộc chặt .
Lời kỹ nữ đã vỡ vì nước mắt
Cuộc yêu đương gay gắt vị làng chơi .
Người viễn du còn bận nhớ xa khơi,
Gỡ tay vướng để theo lời gió nước .

Xao xác tiếng gà . Trăng ngà lạnh buốt
Mắt run mờ, kỹ nữ thấy sông trôi .
Du khách đi . Du khách đã đi rồi .


CHIỀU
- Xuân Diệu -
( Tặng Nguyễn Khắc Hiếu )

Hôm nay, trời nhẹ lên cao ,
Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn .
Lá hồng rơi lặng ngõ thôn,
Sương trinh rơi kín từ nguồn yêu thương
Phất phơ hồn của bông hường
Trong hơi phiêu bạt còn vương máu hồng .
Nghe chừng gió nhớ qua sông,
E bên lau lách thuyền không vắng bờ .
Không gian như có dây tơ
Bước đi sẽ đứt, động hờ sẽ tiêu .
Êm êm chiều ngẩn ngơ chiều,
Lòng không sao cả, hiu hiu khẽ buồn ...

MỘT TÌNH YÊU
- Xuân Diệu
Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất
Đem cho em kèm với một lá thư
Em không lấy là tình anh đã mất
Tình đã cho không lấy lại bao giờ .

Thư thì mỏng như suốt đời mộng ảo
Tình thì buồn như tất cả chia ly
Xếp khuôn giấy để hoài trong túi áo
Mãi trăm lần mới gấp lại đưa đi
Em xé như lòng non cùng giấy mới
Mây dần trôi hôm ấy phủ sơn khê
Thôi thôi nhé, hoa đã sầu dưới đất
Cười trên cành sao được nữa em ơi!

Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất
Đem cho em là đã mất đi rồi!

PHẢI NÓI
-Xuân Diệu -
..Yêu tha thiết thế vẫn còn chưa đủ ?
..Anh tham lam, anh đòi hỏi quá nhiều,
..Anh biết rồi , em đã nói em yêu;
..Sao vẫn muốn nhắc một lời đã cũ ?

-Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ,
Nếu em yêu mà chỉ để trong lòng;
Không tỏ hay, yêu mến cũng là không .
Và sắc đẹp chỉ làm bằng cẩm thạch .
Anh thèm muốn vô biên và tuyệt đích .
Em biết không ? Anh tìm kiếm em hoài .
Sự thật ngày nay, không thạt đến ngày mai ...
Thì ân ái có bao giờ lại cũ ?

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ ,
Phải nói yêu, trăm bận đến nghìn lần ;
Phải mặn nồng cho mãi mãi đêm xuân,
Đem chim bướm thả trong vườn tình ái .

Em phải nói, phải nói và phải nói
Bằng lời riêng nơi cuối mắt, đầu mày
Bằng nét vui, bằng vẻ thẹn, chiều say,
Bằng đầu ngả, bằng miệng cười, tay riết .

Bằng im lặng, bằng chi anh có biết!
Cốt nhất là em chớ lạnh như đông .
Chớ thản nhiên bên một kẻ cháy lòng ,
Chớ yên ổn như mặt hồ nước ngủ .

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ .

YÊU
-Xuân Diệu -

Yêu là chết ở trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu
Cho rất nhiều, song nhận chẳng bao nhiêu;
Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết .

Phút gần gũi cũng như giờ chia biệt .
Tưởng trăng tàn, hoa tạ với hồn tiêu,
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu!
- Yêu là chết ở trong lòng một ít .
Họ lạc lối giữa u sầu mù mịt .
Những người si theo dõi dấu chân yêu ;
Và cảnh đời là sa mạc cô liêu
Và tình ái là sợi dây vấn vít .
Yêu, là chết ở trong lòng một ít .

KHUYÊN
-Xuân Diệu-

Em hãy đừng như mùa xuân vội vàng hoa nào cũng nở
Em cũng đừng như mùa hè nắng chói chang rồi ào ạt mưa rơi
Em cũng đừng như mùa thu không của riêng ai trời xanh đắm đuối
Em hãy như mùa đông nắng tâm tư vàng rơi từng chiếc lá
Dù suốt bốn mùa heo may thổi cả ...

Anh sẽ đi qua quyến rũ của mùa xuân
cái cháy bừng mùa hạ
cái xôn xao của mùa thu rất lạ
Đến cầm tay em se giá mùa đông .


KHUYÊN
-Xuân Diệu-

Em hãy đừng như mùa xuân vội vàng hoa nào cũng nở
Em cũng đừng như mùa hè nắng chói chang rồi ào ạt mưa rơi
Em cũng đừng như mùa thu không của riêng ai trời xanh đắm đuối
Em hãy như mùa đông nắng tâm tư vàng rơi từng chiếc lá
Dù suốt bốn mùa heo may thổi cả ...

Anh sẽ đi qua quyến rũ của mùa xuân
cái cháy bừng mùa hạ
cái xôn xao của mùa thu rất lạ
Đến cầm tay em se giá mùa đông .

VÌ SAO
-Xuân Diệu -
Tặng Đoàn Phú Tứ
Bữa trước giêng hai dưới nắng đào
Nhìn tôi cô muốn hỏi "vì sao " ?
Khi tôi đến kiếm trên môi đẹp
Một thoáng cười yêu thỏa khát khao

Vì sao giáp mặt buổi đầu tiên
Tôi đã đày thân giữa xứ phiền
Không thể vô tình qua trước cửa
Biết rằng gặp gỡ đã vô duyên ?

Ai đem phân chất một mùi hương
Hay bản cầm ca ! Tôi chỉ thương
Chỉ lặng chuồi theo dòng cảm xúc
Như thuyền ngư phủ lạc trong sương

Làm sao cắt nghĩa được chữ yêu !
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhẹ nhẹ, gió hiu hiu ...

Cô hãy là nơi mấy khóm dừa
Dầm chân trong nước đứng say sưa
Để tôi là kẻ qua sa mạc
Tạm lánh hè gay: - Thế cũng vừa

Rồi một ngày mai tôi sẽ đi
Vì sao, ai nỡ hỏi làm chi
Tôi khờ khạo quá, ngu ngơ quá
Chỉ biết yêu thôi , chẳng biết gì .
Thơ tình Xuân Diệu

Ngay từ buổi đầu bước chân vào làng thơ, Xuân Diệu dường như đã tự chọn cho mình một tôn chỉ: sống để yêu và phụng sự cho Tình yêu! Phụng sự bằng trái tim yêu nồng cháy, bằng cuộc sống say mê và bằng việc hăm hở làm thơ tình! Xuân Diệu ví mình như một con chim bay hay hát.

Tôi réo rắt, chẳng qua Trời bắt vậy.

Trước kia Nguyễn Công Trứ nói:

Trời ban ta, đất trở ta
Trời đất sinh ta, nguyên có ý.

Thì quả vậy. Trời đất sinh ra thi sĩ Xuân Diệu trên xứ sở hữu tình này để ca hát về tình yêu - cái đề tài mà từ ngàn xưa người Việt Nam chúng ta đã say mê, giống như nhà sư nọ mê một cô nàng đội gạo:

Sư về sư ốm tương tư
Ốm lăn ốm lóc cho sư chọc đầu

Vì Xuân Diệu sống hết mình cho tình yêu cộng với tài thơ thiên phú, lại gặp buổi "gió Âu mưa Mĩ", những khát vọng yêu đương của trai gái được tháo cũi sổ lồng, cho nên trong thơ tình của Xuân Diệu có tiếng máu dồn mạnh trong huyết quản, có dòng nhựa sống tràn trề mãnh liệt của cả thế hệ đang vươn dậy.
Có những vần thơ được viết ra cách đây hơn nửa thế kỷ mà đến nay vẫn còn khiến chúng ta bàng hoàng vì sự mới mẻ và táo bạo của nó:

Với trăm ma, tôi hẹn những mười nguyền
Những Tây Thi, Lộng Ngọc, những Điêu Thuyền.
...
Hồn đông thế, tôi sợ gì cô độc?
Ma với nhau thì ôm ấp cùng nhau...

Cái "nhân bản yêu đương" trong thơ tình Xuân Diệu thật là nồng cháy và bền bỉ cho đến tận lúc nhà thơ của chúng ta nhắm mắt xuôi tay!

Nửa thể kỉ thơ tình Xuân Diệu là một quá trình khám phá không ngừng vào cái thế giới kì diệu của tình yêu.

Thuở ban đầu thường chỉ là thứ tình yêu thực ít mộng nhiều:

Chúng tôi lặng lẽ bước trong thơ
Lạc giữa niềm êm chẳng bến bờ...

Thế rồi, mộng như sương sớm, tan dần dưới ánh nắng ban ngày, và khoảng giữa trưa thì chỉ còn lại cuộc đời thực! Xuân Diệu, với trái tim yêu như điên dại, tiếp tục khám phá cái thế giới tình yêu "thực" ấy. Té ra chẳng cần phải là thứ tình yêu đầy bão táp, đầy kịch tính hoặc đầy nước mắt, mà thứ tình yêu chồng vợ rất mực "đời thường" nhưng son sắt, đạt tới sự hoà hợp vô cùng du dương. Xuân Diệu chứng minh cho chúng ta thấy rằng đó chính là một thế giới vô cùng đẹp đẽ, vô cùng thánh thiện, vô cùng mê li nếu ta biết nhìn nhận và thưởng thức nó!

Trên thế giới hiếm có một nhà thơ nào mô tả tình cảm vợ chồng, mô tả người vợ yêu của mình một cách tinh tế và sâu sắc như Xuân Diệu. Có thể nói: Cái tình yêu có thì thơ Xuân Diệu có. Từ khát khao cuồng nhiệt đặc trưng của tình yêu trai gái:

Ôi mắt của người yêu, ôi vực thẳm!
Ôi trời xa: vừng trán của người yêu!
Ta thấy gì đâu sau sắc yêu kiều
Mà ta riệt giữa đôi tay thất vọng

Những ghì xiết say sưa:

Hãy sát đôi đầu! Hãy kề đôi ngực!
Hãy trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài
Những cánh tay! hãy quấn riết đôi vai!
Hãy dâng cả tình yêu lên đôi mắt!
Hãy khăng khít những cặp môi gắn chặt.

Những thương yêu trìu mến:

Anh quạt cho đôi tay
Anh hằng ngày yêu mến
Anh quạt đôi lông mày
Sáu năm nay quyến luyến.

Rồi những tôn thờ sùng bái:

Từ lúc yêu em ngay sau buổi gặp đầu tiên
Anh đã tạc hình ảnh của em trên nền thương nhớ
Ở đâu có nhớ thương, anh đã đặt tượng em vào đó.

Những lo âu mất mát:

Nếu ngày nào em hết ở cùng anh
Nếu đến khi anh không còn em nữa
Anh biết tạc đâu ra một người như thế?

Và bất chợt, một cơn đau khủng khiếp:

Tại em cố chấp,
Tại anh đã mất
Con đường đi tới trái tim em!
Anh đã giết em rồi, anh vẫn ngày đêm yêu mến
Em đã giết anh rồi, em vứt xác anh đâu?

Phát hiện đắt nhất của xuân Diệu chính là sự khẳng định rằng: cây tình yêu giữa cuộc đời thực, sẽ mãi mãi xanh tươi, còn những thứ "tình" được nặn ra từ lí trí khô cứng hoặc từ mộng mị sẽ tàn lụi, xám xịt!

Và quả là như vậy. Xuân Diệu không còn nữa nhưng cây tình yêu trên mảnh đất này có hư hao đi chút nào màu xanh muôn thuở? Trong khi nhà thơ, ở một cõi khác, có thể đang ôm ấp những hồn ma xinh đẹp nào đó, thì ở trên thế giới này, những chàng trai, những cô gái, những cặp tình nhân, những cặp vợ chồng vẫn đang sống, đang cảm xúc, và hưởng thụ tình yêu sống động và bất tuyệt!

-----Thơ hiện đại - Hà Nội-----
----Oop!---
<embed id="pingbox" type="application/x-shockwave-flash" src="http://wgweb.msg.yahoo.com/badge/Pingbox.swf" width="495" height="300" flashvars="wid=9M3bq0OvS2uFZ0usmEj5Dg--" allowScriptAccess="always" />
---